أبو الضّياء محمد توفيق

Ketebe.org İsmail Orman

Muhafazakar bir Osmanlı aydını olarak tanınan Mehmed Tevfik Bey, hayatı boyunca doğru bildiğini söylemekten, hiçbir ortamda kaçınmamış idealist bir zat idi. Devrin karışık ortamında, basit ve sade bir dille kaleme aldığı yazı ve makaleler ile toplumu bilinçlendirmeye çalışan değerli bir edib olmasının yanında, yayıncılık faaliyetleri ile de Osmanlı kültür hayatına değerli katkılarda bulunmuştu. Özellikle Kitabhane-i Meşahir ve Kitabhane-i Ebu’z-ziya namı altında Türk ve dünya yazarlarının eserlerini yayınlaması, Osmanlı yayın hayatına yeni bir soluk getirmişti.

Bunun yanında grafik, resim, dekorasyon, seramik, peysaj, halıcılık ve marangozluk gibi muhtelif konularda da yetkin bir san’atkar idi. Yıldız Sarayı’nın muayede salonu ile Yıldız Cami’nin hünkar mahfilindeki arabesk süslemelerde de imzası bulunan san’atkarın, hüsn-i hat ve fenn-i hakkakide de yed-i tulası bulunmakla beraber, hocaları hakkında bir malumat bulunmamaktadır. 

Bilhassa hatt-ı kufide behre-i harikuladesi olup kendine has üslubu ile devrinin yeganesi idi. Yüzyıllardır kullanılmayan kufiyi yeniden ele alan Mehmed Tevfik Bey, özellikle neşrettiği kitapların künyelerinde bu yazıyı başarıyla kullanmıştır. Kufiyi Neo-klasik Osmanlı Mi’marisi’nin repertuarına sokan da odur. Nitekim Müze-i Hümayun’un balasındaki yazı ile Yıldız Cami’nin kubbe eteğindeki Mülk Suresi, aşere-i mübeşşerenin esamiisi ve mihraptaki besmele de ona aittir.