Mahmud Celâleddîn Paşa
مدرسة الحافظ عثمان في الأقلام الستة
نبذة عن الفنان
Sadrazam Çorlulu Alî Paşa’nın ahfâdından Mehmed
Azîz Efendi’nin oğlu olarak H. 1255/M. 1839’da İstanbul’da doğdu. Bayezid Rüşdî
Mektebi’nde ve Dârü’l-ma’ârif Mektebi’nde okudu. Mektebin hüsn-i hat mu’allimi
Arnavut Alî Ulvî Efendi’den sülüs ve nesih meşketti. Ayrıca akrabasından
Enderûn hocası Şâkir Efendi’den de Arapça
dersleri aldı.
Sultan Abdülmecid’in huzurunda
yapılan iki imtihânda gümüş ve altın nişan-ı âferine nâ’il olunca, H. 1269/M. 1853’te Meclis-i Vâlâ Mazbata Odası’na
hulefâ oldu. Henüz 24 yaşında olduğu halde, H. 1279/m. 1862-1863’de
baş-kâtibliğe yükseldi. H. 1284/M. 1867-1868’de Sadrazâm Alî Paşa ile birlikte
Girit’e gitti. Dönüşünde Şûrây-ı Devlet’in teşkilîne hizmet ve âzâlıkla
baş-kitâbetine ta’yin edildi. H. 1287/M. 1870’de Dâhiliyye Nezâreti Müsteşarı,
müsteşarlığın ilgâsından sonra da âmedci olduysa da H. 1288/M. 1871’de Mahmud
Nedîm Paşa’nın sadârete ta’yininde azledildi.
İki sene kadar ma’zul
kaldıktan sonra H. 1290/M. 1873’de
Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye âzâsı olup ertesi sene Yusuf Kâmil Paşa ile Mısır’a
gitti. H. 1292/M. 1875’te yeniden âmedci olup üç sene hizmetten sonra ayrılarak
Şûrây-ı Devlet Tanzîmât Da’iresi âzâsı, H. 1297/M. 1880’de de reisi oldu.
H. 1298/M. 1881’de vezîr rütbesi
tevcih edildi. H. 1304/M. 1877’de Girit İsyanı’nı bastırmaya me’mur
edilip kırk günde sorunu halletti. Mükâfat olarak murassa Osmânî nişanı, altın
ve gümüş imtiyâz ve liyâkat madalyaları ile ödüllendirildi.
İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar İbnülemin Mahmud Kemal İnal
Ondört yaşında Bâb-ı Âlî aklâmına girdi. Ekâbirin terbiyyesi
altında bulundu. Mesâlih-i azîmede kullanılarak umûr-ı devlete vukûf hâsıl
etdi. Resmî kitâbetde emsâli gençlerin üstünde, nabız-âşinâ, şûh-meşreb,
müsteid olduğunda mâ’iyetinde bulunduğu e’azımın teveccühünü kazandı. Yoluyla
tahsil-i ilm etmediği hâlde mühim işlerde kullanılarak hâsıl etdiği meleke,
bi’l-âhare yükseldiği mekāmlarda müveffâkiyetine sebeb oldu.
Nesri, nazmına gâlib, musikîde mâhir idi. Şarkıları, usûle
ve zevk-i selîme tevfîkān
bestelenmiş, güzîde eserlerdir. Hafif, fekat latîf sûretde terennüm eylediğini
– kendini pek çok dinliyen – babam
merhûm söylerdi. Rık’a yazısı güzeldir.
Mir’at-ı Hakikāt nâmındaki matbu’ tarihi mühimdir. Yusuf Kâmil Paşa merhûmun nâmına izâfe etdiği Ravzâtü’l-kâmilîn isimli eseri – ki, Şefîknâme’nin şerhidir – matbu’dur. Bu eseri âmedcilikden azli hengâmında yazmışdır. Menzum eserleri, Girit’de vâli vekili iken tab’edilmiş ve resmî nutukları ile resmî ve hususî muharrerâtı da basılmışdır.