KETEBE Hat Sanatı, Ünlü Hattatlar, Hat Sanatkârları ve Eserleri
KETEBE Hat Sanatı, Ünlü Hattatlar, Hat Sanatkârları ve Eserleri

Çavuşzâde Mehmed Sâlih Efendi

Şem'i
Hattat
Hafiz Osman's School in the six scripts

Death Date H. 1170
M. 1757
Birth Place İstanbul
Grave Place İstanbul-Eğrikapı

About Artist

Hünkâr çavuşlarından iken Dîvân-ı Hümâyûn kâtibliğine nakledilen Mustafa Çavuş’un oğlu olduğu için "Çavuşzâde" lâkabı ile anılan Mehmed Sâlih Efendi, İstanbul'da dünyaya geldi. İyi bir eğitimin yanında babasından hüsn-i hat dersleri aldı. Daha sonra Eğrikapılı Mehmed Râsim Efendi'ye devam ederek, ondan da sülüs ve nesihten icâzet aldı. Eğitimini tamamladıktan sonra babasının himayesinde Dîvân-ı Hümâyûn Kitâbeti'ne dâhil oldu. Burada da dîvânî, rık'a ve reyhânî gibi yazılarda mahâret kazandıysa da, H. 1170 senesinin Zi’l-ka’de ayında (M. Temmuz/Ağustos-1757) "kırk yaşına gelmeden ve bilgisinin faydasını göremeden" vefât etti. Eğrikapı dışında, Kırımî Mehmed Efendi Çeşmesi’nin civârında medfundur. "Şem'i" mahlaslı şâir idi.

Masters

Eğrikapılı Mehmed Râsim Efendi
The six scripts

Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin, Tuhfe-i Hattatin

Tophâne’de vâki’ dehen-i müte’addid ile masnû’ top-ı düşmen-kûb cedlerinin ihtirâ’âtından olmakla Sadr-ı şehîd Dâınâd Alî Paşa inayetiyle fütûhât-ı celîle-i Mora’da re’îs-i humbaracıyân olmuştur. Ve pederi serhengân-ı dîvân-ı hümâyûndan olmakla kendileri sarây-ı sadr-ı a’zamîde re’îs kalemi kâtiblerinden ve tahvil odası hulefâsından olmak takribiyle mahlas-ı merkûmu ittihâz eylemişler idi.
Kâğıd gibi derûnı nakşa müsta’id oldukta sülüs ü neshe gûşiş edip nâmdaş-ı Ebi’l-Kâsım Hâce Mehmed Râsim Efendi’den temeşşuk ile hayli güzide yazmış idi. Çep dîvânî vü rik’a vü reyhani envâ’ından dahi şîve-i kalemi pesendîde olmuş idi. Abd-i kem-vâyenin halka-i ifâde vü himâyesini niçe eyyam iltizâm ve bizâ’a-i hoş-âyende ile ser-pençe-i eehl-i mürekkebden tahlîs-i girîbân-ı nefs-i natıka edip tab’-ı şi’rîde dahi şem’-i cem’-i akranı ve sâhib-nisbet-i hâcegânî olmuştu.
Dûr iden fânûs-ı âgûşumdan ol şeml bu şeb
Rûzigâr eksikliğidür rûzigâr eksikliği
neşîdesi üzere henüz semere-i tahsilinden telezzüz müyesser olmadan ve sinîn-i sinni akd-i erba'ini bulmadan Dâ’î merhûmunun Devha’sınca
Bezendi noktalarla kadd-i elifi
Anunçün bir iken bin oldu za’fı
Virürdi ol lafz ma’nen beşâret
Olur mı bî-nokta hiç lafz-ı cennet
me’âli üzere Zi’-ka’deti’-harâm’da şem’-i hayâtı püf-kerde-i tünd-bâd-ı tâ’ûn ve Câmi’-i Ebî Eyyûb-i Ensârî’de namazı kılınıp Eğrikapı hâricinde Kırımi Efendi Çeşme-sârı mukabilinde fânûs-ı kabre nihân u mahzûn kıldığını ba’zı ehibbâsı kalemiyle bu târih inha eder:
Olsun kalem kitâbe-i târihe nakş-bend
Firdevs kıldı meşhedi rûh-ı Muhammedi (1171)