Beyazîzâde Ahmed Efendi
Sanatkâr Hakkında
Ulemadan Beyâzî Sinâneddîn Efendi’nin torunu, kadilardan Bosnali Beyâzî Hasan Efendi’nin oglu ololarak H. 1044/M. 1634'te Istanbul’da dogdu. “Molla Çelebi” lâkabiyla meshur olan Muhammed bin Alî el-Âmidî’den tahsil gördükten sonra Seyhü’l-islâm ebû-Sa’id Efendi’den mülâzemet alip Edirne ve Istanbul’daki bazi medreselerde müderrislik yaptiktan sonra Sahn-i Semâniye ve Süleymaniye medreselerine kadar yükseldi. Daha sonra ilmiyeye nakledilerek Halep, Bursa, Mekke ve Istanbul kadiliklarinda bulunduktan sonra 1680’de Rumeli Kazaskerligi’ne getirildi. Ancak meshur "Recm hadisesi"ndeki rolü nedeniyle Sultan Mehmed Hân-i Râbi tarafindan azledilen Beyâzîzâde Ahmed Efendi, Çubuklu’daki yalisinda münzevî bir hayat geçirdikten sonra, 1098 senesi Cemâziye’l-evvel ayinda(1686) henüz 49 oldugu halde vefât etti. Üsküdar’da, Divitçizâde Tekkesi’nde yaptirmis oldugu türbede medfundur.
Hocaları
Ketebe.org İsmail Orman
Osmanlı Tarihi’nin ilk ve son “vak‘a-i recm” hadisesinin onun kazaskerliği sırasında ve bizzât onun verdiği fetvâ ile meydana gelmiş olması itibârını bir hayli gölgelemiş ve azledildikten sonra bir daha hizmet elde edememiştir. Bununla birlikte son derece zekî olup kuvvetli bir kelâm ve fıkıh bilgisine sahip olan Beyâzîzâde Ahmed Efendi’nin el-Usûlü’l-münîfe li’l-İmâm Ebî-Hanîfe, Sevânihu’l-mutârahât ve levâihu’l-müzâkerât, İşârâtü’l-merâm min İbârâti’l-İmâm, Risâletü’l-bâhis ve’l-mücîb, Kitâbü’l-ulûm, Kitâbü’l-vasiyye, Mecmû‘a fi’l-Mesâ‘ili’l-müntehabe gibi telif eserleri vardır.
Zamanının önde gelen ta‘lik-nüvisleri arasında zikredilen Beyâzîzâde Ahmed Efendi’nin Derviş Abdî’den ders aldığı bilinmektedir. Ancak daha ziyâde müstensihlerin kullandığı hurde ta’lik ile meşgul olmuştur. Nitekim Müstakîmzâde de, hurde ta‘likteki metânetini methetmiştir. Öte yandan Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphânesi’nde bulunan H. 1083/M. 1671 senesinde nesih kırması ile yazılmış bir mecmu‘aya “Beyâzî” künyesi ile ketebe düşmüş olan Ahmed Efendi eğer o ise, aklâm-ı sitteden de haberdâr olduğuna delîl teşkîl eder.
Müstakimzâde Süleyman Sâdeddin, Tuhfe-i Hattatin
Pederi Bosnevî Efendi İstanbul’dan ma’zûlen rıhlet eyledi. Kendileri hüsn-i hatt-ı ta’lîki bi’z-zât Derviş Abdi merhûmdan yazmıştır. Metânet-i kitâbet-i hurdede adili nâyâbdır. “el-Ganî” (1091) sâli muharreminden otuz sekiz ay kâmilen sadr-ı Rûmeli olup bu müddette ceddim Müstakim Efendi bâ-işâret-i aliye-i şer’iyyât hidmetinde olmuştur. Kırk dokuz yaşında “târik-i izzet” (1098) târihi Cumâda’l-ûlâ’sında Çubuklu nâm mahalde vâki’ sâhilhânelerinde rıhlet ve Üsküdar’da Divitçizâde Zâviyesi ittisâlinde türbede pederi ve sâ’ir etrâfı ile medfûndur.