خلوصي يازكان

Hattat

تاريخ الميلاد H. 1286
M. 1869

تاريخ الوفاة H. 1358
M. 1940

محل الميلاد İstanbul-Çarşamba

مكان الدفن İstanbul-Edirnekapı Mezarlığı

الصور

نبذة عن الفنان

Asıl ismi Mehmed Hulûsî olup Fâtih Cami ders-i âmlarından ve Dârü’ş-şafâka muallimlerinden Hâfız Mustafa Efendi’nin oğlu olarak H. 15 Muhârrem 1286/M. 27 Nisan 1869 tarihinde Fâtih Çarşamba’da doğdu. Sultan Selîm Mektebi’ni birdikten sonra babasından ve onun vefâtından sonra da İznikli Mustafa Efendi’den dînî ilimleri tahsîl ederek H. 1316/M. 1898 yılında mezun oldu.

İlk yazı derslerini Sultan Selîm Mektebi’nin hüsn-i hat muallimi Osman Nûrî Efendi’den aldı. Hocasının teşvikiyle daha sonra Muhsinzâde Abdullah Bey'den aklâm-ı sitte ve Çarşambalı Ârif Bey’den de celî sülüs meşketti. Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi’den ve daha sonra Sâmî Efendi’den ta’lik meşkederek icazet aldı.

Babasının vefâtının ardından Sultan Selîm Cami’nin müezzinliğine getirilen Hulûsî Yazgan, H. 1320/M. 1904’de ilâve olarak Fâtih Tabhâne Medresesi’nin hüsn-i hat ve imlâ muallimliğine, 1914 yılında da Medresetü’l-kuzât’ın hatt-ı ta’lik muallimliğine ta’yin edildi. Ertesi senenin Mayıs ayında da Medresetü’l-hattâtîn’in hocalarından oldu. 1924 yılında Tevhîd-i Tedrisât’ın ilanı ile Medresetü’l-kuzât’ın lağvı üzerine Dârü’ş-şafâka’da yazı dersleri vermeye başladı.

1928 senesindeki inkılâb ile bu görevleri sona erince ilâve olarak Sultan Selîm Cami türbelerinin baş-bekçiliği görevi de uhdesine verildi. Bu hâl üzere iken H. 27 Zi’l-ka’de 1358/M. 8 Ocak 1940 tarihinde vefât etti. Edirnekapı Mezarlığı’na defnedilmişse de, nâmına bir mezartaşı dikilmemiştir.

أعماله

الأساتذة

محسن زاده سيد عبدالله

الأقلام الستة

Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi

النستعليق

سامي أفندي

النستعليق

محمد عارف جارشمبه لي

الثلث الجلي

التلامذة

Ahmed Hamdi Tezcan

النستعليق

Ahmed Hamdî Yavuzvarnalı

النستعليق

حامد الآمدي

النستعليق

Hâfız Mehmed Vehbî Efendi

النستعليق

مصطفى حليم

النستعليق

Hüseyin Hüsnî Efendi

النستعليق

Kemal Batanay

النستعليق

H. 1337 / M. 1918-1919

ماجد آيرال

النستعليق

Mahmud Bedreddin Yazır

النستعليق

İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar İbnülemin Mahmud Kemal İnal

Muhit-i nûr-ı irfândır Hulûsî - Muhat-ı feyz-i Kur’an’dır Hulûsî

Hatt-ı ta’lik bir ten farz olunsa - Kemâlile âna cândır Hulûsî

İşitdim, Hazret-i Sâmî demişdi: - “Benimle hatta yeksândır Hulûsî”

Yesârî’le İmâd’ın nâmı kaldı - Re’is-i Rûm ü İrân’dır Hulûsî

Sever herkes o timsâl-i hulûsu - Melek-hasletli sultândır Hulûsî[1]

[1] Yenişehirli Hüseyin Hâşim Bey’in Hulûsî Yazgan için yazdığı medhiyeden.

Ketebe.org İsmail Orman

Târikat-ı Mevleviye müntesibininden olup temiz ahlâkı ile meşhur olan Hulûsî Yazgan, hüsn-i hattaki şöhretini borçlu olduğu ta’likin İran tarzını Bâb-ı Fetvâ müsevvidlerinden Karinâbâdî Hasan Hüsnî Efendi’den meşkettikten sonra, Sâmî Efendi’den de Türk tarzı ta’lik hattının inceliklerini öğrenmiş, hocasının vefâtından sonra tümüyle bu yazıyla ilgilenip kendine has tarzı ile ta’lik hattının bu dönemdeki en güçlü temsilcisi haline gelmiştir.

Seri’ü’l-kalem bir hattat olduğundan özel koleksiyonlarda ve müzelerde çok sayıda levhâ ve kıt'ası bulunmaktadır. Bunların haricinde Sultan Selîm, Bayezid, Merkez Efendi ve Sultan Ahmed camilerinde levhâları vardır. İlk TBMM binasındaki “Hâkimiyyet Milletindir” levhâsı ile Gurebâ Hastanesi’ndeki “Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi” levhâsı da ona aittir.

Ayrıca Topkapı Sarayı Müzesi ile Kahire’deki Dârü’l-kütûbi’l-mısrıyye’de hilyeleri, Yavuz Sultan Selîm Türbesi’nde Abdülhak Hâmid Tarhân’ın manzumesini hâvî ta’lik levhâsı, Sultan II. Mahmud Türbesi’nde de Zenci Mahmud Şerîf Paşa’nın terceme-i hâlini içeren H. 1338/M. 1920 tarihli ta’lik levhâsı vardır(Env. no: 58). Ayasofya’daki Üçyüzlü Çeşme’nin üzerindeki âyetler ile hâlen Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastahânesi olarak kullanılmakta olan Bakırköy’deki Reşâdiye Kışlası’nın inşâ kitâbesi de onun eseridir.

Her ne kadar ta’likte olduğu kadar fazla eser vermemişse de, Sultan Selîm Cami hazîresindeki Sultan Abdülmecîd Türbesi’nin kapısı üzerindeki mermere mahkûk “Cennâti ‘Adnin Miftâh Lehümü’l-ebvâb” ayeti ile mezkûr camideki levhâ ve Eyüp Sultan Türbesi’ndeki H. 1335/M. 1916 tarihli “Aman Ya Hazret-i Muhammed” yazılı levhâ(Env. no: 65) celi sülüsteki mahâretinin delilleridir.

Hulûsî Yazgan için “maddî sıkıntılar ve hastalıklar nedeniyle zor günler geçirmiş olduğu evâhir-i hâlinde yazdığı yazılarında bu sıkıntıların izlerini bâriz şekilde görebilmek mümkündür” diyen Ali Alparslan, babasına nisbetle bazı âsârına “Hocazâde” künyesiyle ketebe koyduğunu da nakletmektedir.