Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi

İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Hattatlar İbnülemin Mahmud Kemal İnal

Süreyyâ Bey Sicill-i Osmânî’de diyor ki: Nâtuk, hüner ve ma’rifet erbâbından olub musikîde hâce-i zeman ve hatt-ı ta’likde İmâd-ı Rûm idi. Yalanı hakkında “Yemîn etse Yesârîzâde gerçekden yalan söyler.” denmişdir.

Abdurrahman Şeref Efendi Tarih Musâhabeleri’nde diyor ki: Fenn-i musikîde esâtizeden ise de, hatt-ı ta’lik ile iştihârı, mehâret-i musikiyyesine galebe etmişdir. Ehl-i hıbrenin takdirine nazaran pederine tefevvûk ederek kendisine İmâd-ı Rûm ıtlâk olunur imiş...

Şöhretine hüsn-i hattı kadar basit ilmi ve kizb derecesine varan mübâlağaları dahi hıdmet etmişdir. Sultan Mahmud, İzzet Molla ile sıkı fıkı ülfetinin hikmetini sormuş. O dahi – yazısı fenâ imiş – “İkimiz bir araya gelür isek okur-yazar bir âdem oluyoruz!” cevâbını vermiş.

Hakkında “Yemîn etse Yesârîzâde, aldanma! yalan söyler.” denilecek derecede mübâlağaya mübtelâ olub birçok fıkraları zebân-zed olduğu gibi bir hayli fıkralar da mü’ahhâren uydurularak müşârünileyhe isnâd kılınmışdır. Meselâ bir Remezân akşamı kayıkla Boğaziçi’ne iftara gidüb telâtumun şiddetini ta’rif ederken “Fırtına o kadar şiddetli idi ki, dalgalar bizim kayığı minârenin şerefesi hizâsına kadar yükseltiyordu.” deyince, zürefâdan biri, “Ezan vakti kārib idi, heman çubuğu minârenin kāndilinden yakmalı idiniz.” demiş.

Abdurrahman Efendi’nin söylediği “ehl-i hıbre” kimler ise “babasına dahi tefevvûk” etdiği hakkındaki takdirlerin kābûl edilmesi mümkin değildir. Oğul, pek değerli bir ta’lik-nüvis olmakla beraber babasına tefevvûk edemediği ve “İmâd-ı Rûm” ünvânının oğuldan ziyâde babaya lâyık olduğu müttefîkûn-aleyhdir. Oğulun, babasının tavrından biraz sapdığı, her ikisinin yazıları tatbik olununca ortaya çıkmakdadır.   

Ketebe.org İsmail Orman

Hattatlar arasında isminden ziyâde “Yesârîzâde” nâmı ile anılan Mustafa İzzet Efendi, son dönem yazılarında İran üslûbunun dışına çıkmaya çalışan babasının bıraktığı noktadan başlayarak, yavaş yavaş kendini geliştirmiş ve Türk ta’lik hattının günümüze değin sürecek olan kaidelerini oluşturmuştur. Özellikle celî ta’likte göstermiş olduğu kudreti, nice resmî daire ve sâir yapının kapıları üzerindeki inşa kitabesinde görmek mümkündür. Bir diğer özelliği ise şaşırtıcı derecede hızlı ve tashihsiz yazmasıdır.   

Eyüp Sultan Cami, Şah Sultan Türbesi, Arpacılar Mescidi, Bâb-ı Âlî, Alay Köşkü, Hidâyet Cami,  Cemâleddîn Uşşâkî Dergâhı, Nusretiye Cami, Beyazıt Yangın Kulesi, Darphâne-i Amire, Galata Mevlevihanesi, Pertev Paşa Türbesi, Sultan Mahmud Türbesi, Selimiye Kışlası, Tazıcılar Ocağı ve Koca Mustafa Paşa Cami’nin inşa ve tamir kitâbeleri onun kaleminden çıkmıştır.

Ayrıca Teşvikiye Cami’ndeki Sultan 2. Mahmud’un tüfek nişantaşları ve Beylerbeyi Sarayı arkasında çeşme ile Üsküdar’daki Sultan Mahmud ve Hamdullah Paşa çeşmelerinin inşa kitabeleri de ona aittir. Bunlardan başka Ayasofya Cami’nde bir levhası, Topkapı Sarayı başta olmak müze ve özel koleksiyonlarda çok sayıda yazısı bulunmaktadır.